خبر خبر

چرا کیل و میزان 23 مرتبه در قرآن مورد توجه قرار گرفته است؟

وزن و دقت مورد نیاز در سنجش آن، با صداقت نهفته در خود، اعتبار، اعتماد و اطمینان را در جامعه افزایش داده و از کم فروشی، گران فروشی و نارضایتی مردم خواهد کاست. با ذکر مثالی و تعمیم این مهم به جامعه، صنعت و کشور بحث را ادامه خواهیم داد:

مثال: یك كارخانه فولاد را در نظر بگیرد این كارخانه در طول یكسال 250 روز كاری دارد و هر روز كاری 200 توزین دارد و ارزش هر كیلوگرم از مواد تولیدی این كارخانه 20/000 ریال می باشد. حال در صورتی كه باسكول موجود در این كارخانه در هر توزین فقط 30 كیلوگرم خطا داشته باشد، در طول یكسال نزدیك به 30/000/000/000 ریال یعنی 3 میلیارد تومان به صاحب كارخانه ضرر خواهد رساند.

                     تومان30/000/000/000 = 30 × 20/000 × 200 × 250

این در صورتی است كه ما فرض گرفتیم كه باسكول تنها 30 كیلوگرم خطا دارد ولی با مشاهدات صورت گرفته و بنا بر اذعان خود صاحبان باسكول در یك منطقه كوچك، اندازه گیری های باسكول‌هایی که استاندارد صحیح ندارند، نسبت به یكدیگر بعضاً تا 100 كیلوگرم اختلاف داشته است. پس با توجه به تعدد صنایع مختلف در اقصی نقاط كشور و خطاهای متفاوت باسكول ها، این خسارات غیر قابل تصور و جبران خواهد بود.

اکنون ارزش دقت در توزین را مطابق مثال بالا به خوبی می توان درک نمود. سوال؟ پس موضوع به این مهمی را چگونه نظارت، بازرسی و استاندارد می کنیم؟ مشکل از کجاست؟ بدیهی است كه بی دقتی ها و نهایتاً خسارت های مالی و اجتماعی ذکر شده، از عدم تست صحیح باسكول ها و یا همان استاندارد آنان ناشی می شود.

استاندارد باسکول در ایران

كمبود امكانات و تجهیزات و عدم وجود روش صحیح آزمون سبب می شد كه تا پیش از سال 1389 باسكول های جاده ای با 3 الی 5 تن وزنه كالیبره و آزمون گردند و با توجه به این كه در آن زمان مكانیزم عملكرد اغلب باسكول های كشور به صورت مكانیكی بود، این باسكول ها نسبت به تغییرات جوی و آب و هوایی تا حد زیادی مصون بودند و لذا عدم تاثیرگزاری شرایط جوی بر روی باسكول های مكانیكی و وجود كارشناسان خبره و متخصص باعث می شد كه كالیبره باسكول با این تناژ وزنه امكان پذیر بوده و این گونه آزمون روش قابل قبولی برای استاندارد سازی این باسكول ها باشد.

ایراداتی همچون زمانبر بودن عملیات توزین، عدم دسترسی سریع به اطلاعات مورد نیاز و سخت بودن جمع آوری و پیگیری سوابق توزین و امکان تخلف فراوان و نیاز به تعمیرات طولانی مدت و خسارت وارده از این منظر و هزینه بر بودن و طولانی بودن زمان نصب سازه و تجهیزات باعث شد پس از سال1370، نسل جدیدی از باسكول های جاده ای یعنی باسكول های الكترونیكی و باسكول های بدون فونداسیون وارد بازار گردند که مشکلات ذکر شده را مرتفع و کمک شایانی در امور مختلف از خرید فروش های بازاری تا واردات و صادرات نمودند. با توجه به وجود تكنولوژی جدید در عملكرد این باسكول ها و تمایل خریداران به استفاده از این باسكول ها، باسكول های الكترونیكی سهم بسزایی از بازار را به خود اختصاص دادند.

شکل 1- نحوه انتقال وزنه و تست در استاندارد منسوخ شده 747

یقیناً وجود یك محصول با تكنولوژی جدید روش تست و كالیبره نوین و مطابق با خصوصیات خود را طلب می نمود، ولی سازمان استاندارد با توجه به گذشت بیش از دو دهه از تولید این نوع از باسكول ها، هیچ تغییر رویه ای را در روش تست و كالیبره آنان انجام نداد و این باسكول ها نیز كماكان با روش آزمون قبلی و تنها با 3 الی 5 تن وزنه آزمون شدند و بدون هیچ گونه انجام تست تصویب نوع، برای اكثر باسكول‌ها پروانه علامت كاربردی صادر گردید و به همین دلیل باسكول های نصب شده با بدترین وضع ممكن و با خطاهایی بعضا بسیار زیاد در حال بهره برداری می باشند و متاسفانه پروانه هایی كه در سال های اخیر صادر شده است همگی بدون انجام تست تصویب نوع بوده است.

لذا وجود استانداردی جدید و جامع كه بتواند باسكول ها را بصورت دقیق مورد آزمون قرار دهد بیش از پیش ضرورت داشت و این ضرورت یك نیاز ملی بود. جمعی از كارشناسان خبره و كارآمد پس از ماه ها تلاش شبانه روزی و مداوم، اقدام به تدوین استاندارد جدید و جامع 10274 نمودند با تصویب، ابلاغ و اجرایی شدن استاندارد ملی و جامع 10274، آزمایشگاه‌های مدرن و جدیدی به كشور جهت انجام تست های متنوع این استاندارد ورود نمودند و با الزام به كالیبراسیون و آزمون باسكول های جاده ای مطابق با قوانین استاندارد جدید این امید وجود داشت كه دیگر باسكول، با روشی دقیق و مطمئن مورد آزمون قرار خواهد گرفت و تنها باسكول هایی می توانند از این آزمون نمره قبولی را دریافت نمایند كه اصول استاندارد را در طراحی و تولید به خوبی رعایت نموده باشند. اما متأسفانه عده ای افراد غیر حرفه ای كه منافع خود را در عدم دقت و تست نادرست دستگاه های توزین می دیدند با هیاهو و كارشكنی و سنگ اندازی در اجرای صحیح این استاندارد، تلاش داشتند در روند اجرای استاندارد جدید اخلال ایجاد کنند و با توجه به اصرار سازمان ملی استاندارد در آن زمان، مبنی بر اجرای استاندارد 10274، از روش دیگری دست به كار شده و با وارد نمودن آزمایشگاه هایی با 21 تن وزنه، در عمل تنها از 12 تن وزنه برای تست باسكول های جاده ای استفاده نموده و كما فی السابق با عدم رعایت استاندارد بر اقدامات غیر قانونی خود اصرار ورزیده و بر این باور اشتباهند كه بر اساس همین آزمون ناقص، باسكول به خوبی كالیبره می‌گردد.

شکل 2- نحوه انتقال وزنه و تست در استاندارد 10247

 یقیناً كوتاهی در اجرای صحیح استاندارد ملی 10274، تنها ناشی از عدم نظارت و پیگیری مرکز ملی اندازه شناسی می باشد. اما این مشكلات از سال 1391 بسیار زیادتر شد. شاید ورود مدیریت جدید به مجموعه و به دلیل عدم تجربه و تخصص و شناخت ایشان از این شاخه علمی، اراده راسخ در مبارزه با رانت ها و مفاسد موجود در این صنعت را سست کرده است. نارضایتی از استاندارد ملی 10274 کمک به چه کسانی است؟ عمل به مفاد این استاندارد 10274 كه ناشی از یك كار كارشناسی دقیق و تجربه چند ده ساله در این صنعت بوده است، به نفع چه کسانی است؟ منافع ملی ما در کدام کفه است؟

 " استاندارد 10274 بر گرفته از استاندارد ملی مادر 2-1-6589 می باشد"

 نکته: شایان ذكر است كه این استاندارد فقط روش سنجش صحت عملکرد و دقت باسكول ها می باشد و استانداری برای آزمون های تصویب نوع یا اندازه شناختی نمی باشد.

 یكی از اقدامات اخیر غیر كارشناسی مركز ملی اندازه شناسی در این راستا بدین شرح است:

بر پایه یكی از دستورالعمل های استاندارد ملی 10274 باید صحت عملكرد توزین باسكول بر اساس 35% ظرفیت باسكول مورد بررسی و آزمون قرار گیرد. این در حالی است كه اخیراً مركز ملی اندازه شناسی به جای این كه برای رفع مشكلات چاره ای بیندیشند، معتقدند كه می بایست ظرفیت ها را پایین تر آورد یعنی ظرفیت باسكول 60 تن را به 50 تن و ظرفیت باسكول 50 تن را به 40 تن كاهش داد و در این صورت باسكول را با 12 تن وزنه آزمون نمود و این كار دقیقاً مصداق واژه " كلاه شرعی " است.

این موضوع از چند منظر به شرح ذیل قابل پاسخ است:

1-     در بسیاری از صنایع بزرگ مانند معادن، پالایشگاه ها و ... ، باسكول ها بین 50 تا 55 تن ظرفیت واقعی دارند و با توجه به گستردگی و پراكندگی این باسكول ها درسطح كشور، می بایست آزمایشگاه های استاندارد، توانایی تحت پوشش قرار دادن تمامی نیاز كشور را داشته باشند.

2-     تفاوت وزنه تست باسكول 50 تن و60 تن بین 17 تا 21 تن وزنه است. لذا در خصوص فرآیند و تجهیزات آزمون، تفاوت چندانی میان آنها وجود ندارد و همان وسیله نقلیه ای كه تجهیزات آزمایشگاه باسكول 50 تنی را حمل می‌نماید باید لوازم آزمون باسكول 60 تنی را نیز حمل نماید.

3-     انجام عملیات آزمون باسكول با 12 تن وزنه، خطای بسیار بیشتری نسبت به آزمون های قدیمی باسكول كه با وزنه های گرد 5 تنی صورت می گرفت در بر خواهد داشت.

آزمایشگاه های به اصطلاح مشابه 10274 وزنه های استاندارد را صرفاً جهت نمایش حمل نموده اما از آنها جهت آزمون استفاده نكرده و باسكول ها را تنها با 12 تن بار، آن هم به صورت نقطه ای و بر روی یك ارابه آزمون می نمایند. در صورتی كه برای آزمون كالیبراسیون باسكول مطابق با استاندارد، باید وزنه ها بصورت پراكنده بر روی سطح و انتهای باسكول باشند. حال چگونه ممكن است باسكول را تنها با ارابه ای حاوی 20% ظرفیت باسكول آزمون نمود در حالی كه بر اساس دستورالعمل شماره 3 (آزمون بارگزاری پایه ها با استفاده از بار غلتان) استاندارد 10274 باید این آزمون با حداکثر 80% ظرفیت باسكول انجام گردد؟

شکل 3- شماتیک حالت و وضعیت قرار گیری لودسل در دوحالت استاندارد با 12 تن و 21 تن

با توجه به روند فعلی و عدم تست صحیح باسكول ها و عدم توجه مركز ملی اندازه شناسی به این مهم، با در نظر گرفتن آمار باسکول های مردود در آزمون های سنواتی ( بدلیل تغییرات فصلی شرایط جوی همچون دما، باسکول ها جهت حفظ دقت و عملکرد نیاز به تست و استاندارد سازی در دو فصل تابستان و زمستان دارند)، البته آنهایی که به صورت صحیح استاندارد می شوند در حال حاضر و به صورت تقریبی از هر10 باسكول نزدیك به 8 عددآن دارای خطای بالا در اندازه گیری می باشند و روند عملكرد باسكول‌ها در نقاط مختلف كشور بیانگر این مطلب است كه، در بیش از 60 % باسكول های كشور عملیات توزین به درستی انجام نمی گیرد و این باسكول ها در آزمون های سنواتی كه بصورت سالیانه انجام می شوند مردود شده و می بایست مورد بازنگری قرار گیرند. در صورت ادامه این روند مطمئناً در آینده نزدیك 100 % باسكول ها بدلیل عدم انجام اندازه‌گیری صحیح و تولیدات نامرغوب مردود خواهند گردید و این معضل تا زمانی كه آزمون استاندارد به درستی صورت نگرفته و تست تصویب نوع برای هر باسكول در ایران انجام نگردد، وجود خواهد داشت. خسارات ناشی از این صرفاً بر دوش مردم و دولت محترم خواهد بود.

با توجه به ابلاغ سیاست های كلی اقتصاد مقاومتی از سوی رهبر معظم  انقلاب اسلامی مشاهده می شود كه مطابق با بند 24 این سیاست ها، افزایش پوشش استاندارد برای كلیه محصولات داخلی و ترویج آن، از طرف معظم له یكی از ضرورت ها برای مقابله با بحران های جهانی و ایجاد الگویی الهام ‌بخش از نظام اقتصادی اسلامی و زمینه ساز فرصتی مناسب برای نقش آفرینی مردم و فعالان اقتصادی در تحقق حماسه اقتصادی می باشد. لذا با توجه به این مهم وجود استاندارد و رعایت و ترویج آن یك ضرورت است.

شركت توزین الكتریك با توجه به منویات رهبر معظم انقلاب و بر اساس وظیفه دینی و ملی خود، مراتب نگرانی شدید خود را از روند كنونی اجرای استاندارد باسكول های جاده ای و شرایط حاكم بر مركز ملی اندازه شناسی اعلام می دارد. امید است كه آن بزرگواران، مركز ملی اندازه شناسی را به وظیفه ذاتی و قانونی خود واقف گردانیده و آن را به مسیر اصلی و حقیقی خود بازگردانند. ما با نصب العین قرار دادن بیانات رهبر فرزانه انقلاب كه سال 1393 را سال اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی نامگذاری نموده اند بر خود واجب دانسته است تا این موضوع مهم را برای تمامی دست اندركاران این صنعت و مسئولان از لحاظ تشریعی و تكوینی و قانونی تشریح نموده، چرا كه خروج از این مسیر را بی توجهی به احكام الهی دانسته و بر این اعتقادیم كه عدم پایبندی به این موارد علاوه بر ایجاد حق‌الناس، باعث مصیبت های بزرگی از جمله از بین رفتن امنیت اقتصادی و اجتماعی می گردد.

♦ در پایان از توجه و زمانی که به مطالعه این مطلب اختصاص فرمودید کمال تشکر را داریم.